żyć jak u Pana Boga za piecem

* * *

żyję żyjesz, żyj

1. (= być żywym) live, be alive; długo/krótko żyć live long/briefly, live a long/short life; niech żyje...! long live...!; jak długo żyję never in my life, in all my born days; ledwie żyć (= być zmęczonym) be dead on one's feet; nie dawać komuś żyć plague sb, make sb's life difficult; żyć nie umierać! that's what you call life!, heaven on earth!; (on/ona) nie żyje! ( okrzyk przerażenia) he's/she's dead!

2. (= egzystować w jakichś warunkach) live; żyć w ciągłym strachu live in l. under constant fear; żyć w biedzie live in poverty; żyć o chlebie i wodzie live on bread and water; żyć powietrzem przen. live on air; żyć dla kogoś live (one's life) for sb; żyć czymś be totally absorbed by sth; on żyje robieniem słowników making dictionaries is the very breath of his life; żyć marzeniami live in a dream world; żyć nadzieją live sustained by hope; żyć nerwami live on one's nerves; żyć samotnie live alone; ( z wyboru) keep to oneself; żyć (sobie) jak król l. po królewsku live like a king; żyć swoim życiem be living one's own life; żyć w grzechu live in sin; żyć cudzym kosztem l. na czyjś koszt live off sb, live at sb else's cost; komuś się dobrze/źle żyje sb is well off/badly off; żyć jak u Pana Boga za piecem be as snug as a bug in a rug; żyć z dnia na dzień live from hand to mouth, live from day to day; żyć dniem dzisiejszym live for the day; żyć pełną piersią live one's life to the full; żyć wspomnieniami live sustained by one's memories; teraz wiem, że żyję now I know that I'm alive l. living; nie samym chlebem człowiek żyje man doth not live by bread alone; jak żyjesz? how's life?, how's life treating you?

3. (= obcować z kimś) get along ( z kimś with sb); żyć z kimś dobrze/źle get along well/badly with sb, be on good/bad terms with sb; żyć z kimś ( cieleśnie) live with sb; żyć z kimś jak pies z kotem lead a cat-and-dog-life with sb; żyć z kimś na kocią łapę pot. shack up with sb; żyć z kimś na wiarę cohabit with sb; oni nie mogą bez siebie żyć they can't live without each other.

4. (= mieszkać, znajdować się) live; żyć w mieście/na wsi live in the city/in the country; żyć pod jednym dachem live under the same roof.

5. (= trwać) live, survive, be alive; żyć w czyjejś pamięci live l. survive in sb's memory; żyć w czyichś wspomnieniach be alive in sb's memories.

6. (= utrzymywać się) live, make one's living; żyć z pensji live on one's salary; żyć z zasiłków live on the dole; żyć z procentów live on the interest of one's savings; żyć z pracy rąk live by the labor of one's hands; żyć na wysokiej stopie butter both sides of one's bread; live in the lap of luxury; żyć ponad stan live beyond one's means; żyć z ołówkiem w ręku scrimp and scrape, economize; mieć z czego żyć have enough to live on; keep the pot boiling; z czego ona żyje? what does she do for a living?

- kierowca żyje, ale pasażer zginął the driver is alive, but the passenger was killed

- czy twój dziadek jeszcze żyje? is your grandad still alive?

- mój pies żył dwadzieścia lat my dog lived for twenty years

- żyli długo i szczęśliwie they lived happily ever after

- liście opadły, ale drzewo żyje the leaves have dropped off but the tree is still alive

- żyć na wsi/w mieście to live in the country/the city

- żył zupełnie sam w lesie he lived all alone in the forest

- przed wojną w miasteczku żyło 20 tysięcy ludzi before the war the town was inhabited by twenty thousand people

- wilki żyją w lesie wolves live in forests

- struś jest największym ptakiem, który obecnie żyje na ziemi the ostrich is currently the largest living bird on earth

- zwierzęta żyjące w zoo animals living in the zoo

- epoka, w której żyjemy the era we are living in

- żył w latach 1632-1677 he lived from 1632 to 1677

- żyć skromnie to live modestly

- pogodziliśmy się i odtąd żyjemy jak bracia we made up and we’ve been living like brothers ever since

- żyć z kimś dobrze/źle to be on good/bad terms with sb

- żyć z kimś w przyjaźni to be on friendly terms with sb

- jak długo może żyć bez kobiety? how long could he live without a woman?

- żyć życiem artysty to lead the life of an artist

- chciał wrócić do domu, żyć zwyczajnym życiem he wanted to get back home to his normal life

- żyć z myślistwa/rybołówstwa to live by hunting/fishing

- te wspomnienia wciąż w nim żyją those memories are still alive within him

- sława poety będzie żyła wiecznie the poet’s fame will live on

■ jak (długo) żyję never in (all) my life

- żyje mu się dobrze/źle pot. he has a good/bad life

- ledwie żyję I’m more dead than alive

- nie dawać komuś żyć to make life hell for sb pot.

- niech żyje król/młoda para! long live the king/newly-weds!

- nie samym chlebem człowiek żyje przysł. man cannot live by bread alone przysł.

- żyć czymś to live and breathe sth

- żyć jak u Pana Boga za piecem to live a. be in clover

- żyć dla kogoś/czegoś to live for sb/sth

- żyć jutrem a. przyszłością to live for tomorrow

- żyć na czyjś koszt a. czyimś kosztem to live off sb

- żyć nad stan to live beyond one’s means

- żyć nadzieją to live in hope

- żyć na wysokiej stopie to live off the fat of the land

- żyć o chlebie i wodzie to live on bread and water

- żyć nie umierać this is the life!

- żyć własnym a. swoim życiem [osoba] to live one’s own life; [sprawa] to have a life of its own

- żyć z dnia na dzień to live from day to day

- żyć z kimś to live with sb

- żyć z kimś w grzechu przest. to live in sin with sb przest., żart.

• горн

• горнило

• духовка

• котёл

• очаг

• печка

• печь

• плита

• теплица

• топка

* * *

%1 ♂ печь ž;

2. (parzyć, palie) жечь;

* * *

- baba jak piec

1) печь; жа́рить (mięso, drób)

2) (parzyć, palić) жечь

•

- piec raki

• горн

• горнило

• духовка

• котёл

• очаг

• печка

• печь

• плита

• теплица

• топка

* * *

%1 ♂ печь ž;

2. (parzyć, palie) жечь;

* * *

- ni w pięć, ni w dziewięć

( ciasto) perf; u- to bake; ( mięso) perf; u- to roast

* * *

Gen. -a Gen.pl. -ów

1. (do ogrzewania, w kuchni) stove; piec akumulacyjny accumulation heater l. stove; piec chlebowy bread oven; piec kaflowy tile stove; piec kuchenny kitchen stove; prosto z pieca hot and hot; cztery kąty i piec piąty four walls and a roof; żyć jak u Pana Boga za piecem be as snug as a bug in a rug; z niejednego pieca chleb jadłem ( o człowieku światowym) I'm a graduate of the University of Life; ( o człowieku boleśnie doświadczonym) I went to the School of Hard Knocks; (o człowieku, który wiele podróżował) I've been around, I've slept in many beds.

2. techn. furnace, kiln, oven; piec ceramiczny ceramic kiln; piec do wypalania cegieł brick kiln; piec emalierski enamel kiln; piec hutniczy metallurgical furnace; piec kremacyjny crematory, crematorium; piec martenowski open hearth furnace; piec piekarski baking oven; piec szybowy shaft furnace.

- kę -czesz, -kł

1. (chleb, ciasto) bake; ( mięso) roast; piec chleb bake bread; piec ciasto bake a cake; piec mięso roast meat; piec ziemniaki na ognisku bake l. roast potatoes on the bonfire l. campfire coals; piec na ruszcie barbecue, grill; pieczone gołąbki nie lecą same do gąbki no pain, no gain, no reward without toil.

2. (= parzyć) burn, smart; słońce dziś strasznie piecze it's a real burner today, you could fry an egg on the pavement today, hot enough for you?

3. (= sprawiać ból) burn, smart, sting; twarz mnie piecze my face is burning; oczy mnie pieką my eyes are smarting l. stinging l. burning; zgaga mnie piecze I've (a) heartburn; ta brandy strasznie piecze w gardło this brandy burns your throat.

1. (= być pieczonym) (o chlebie, cieście) be baking; ( o mięsie) be roasting; ciasto się piecze the cake is baking.

2. (= odczuwać ciepło) bake; piec się na słońcu bake in the sun.

* * *

-o- Dat. -u Voc. -że pl. - owie arch. -i

1. Bóg rel. God; wierzyć w Boga believe in God; Pan Bóg the Lord (God); Bóg Ojciec God the Father; Bóg wszechmogący almighty God; mieć się jak u Pana Boga za piecem be (as) snug as a bug in a rug; pożal się Boże! l. Boże odpuść! Lord have mercy!; God help us!; Bóg zapłać! God will repay you!; may God repay you!; robić coś za Bóg zapłać do sth out of the kindness of one's heart; Bóg mi świadkiem as God is my witness; I swear by (almighty) God; I swear to God; jak Boga kocham! honest to God!; niech mnie Bóg skarze! as God is my witness!; tak mi dopomóż Bóg so help me God; szczęść Boże! (may) God bless you!; idź z Bogiem go with God; Bóg z tobą l. zostań z Bogiem may God be with you; na Boga! for God's l. heaven's sake!; good God!; good heavens!; dzięki Bogu l. chwała Bogu l. chwalić Boga thank God; thank heavens; niech Bóg broni! l. broń Boże l. nie daj Bóg! l. uchowaj Boże! God l. heaven forbid!; o, Boże! l. mój Boże! oh, my God!; goodness gracious!; kogo Bóg prowadzi? przest. who is there?; niech cię Bóg ma w swojej opiece God help you; miej Boga w sercu l. bój się Boga! have a heart; żyć jak Pan Bóg przykazał stick to the straight and narrow; Bóg wie co (only) God knows; Bóg jeden wie, gdzie ona jest Lord knows where she is; co to było, na miły Bóg? what in God's name was that?; zapomniany przez Boga (i ludzi) God-forsaken; (nagi) jak go Pan Bóg stworzył pot. naked as a jaybird; żart. in his birthday suit; Bogu ducha winien (as) innocent as a lamb; Bogiem a prawdą to tell the truth; Panu Bogu świeczkę i diabłu ogarek run with the hare and hunt with the hounds; Pan Bóg nierychliwy, ale sprawiedliwy God's mills grind slow but sure; God comes with leaden feet but strikes with iron hands; kto rano wstaje, temu Pan Bóg daje the early bird catches the worm; gość w dom, Bóg w dom a guest is a blessing to the home; strzeżonego Pan Bóg strzeże forewarned is forearmed; jak Kuba Bogu, tak Bóg Kubie like for like; you get what you give; what comes around goes around; człowiek strzela, Pan Bóg kule nosi man proposes, God disposes.

2. mit. god; bóg wojny god of war; war god; bogowie greccy/rzymscy/germańscy Greek/Roman/Germanic gods; składać ofiarę bogom make an offering l. a sacrifice to the gods.